Sensara: leefstijlmonitoring en geavanceerde bewaking

Sensara: leefstijlmonitoring en geavanceerde bewaking

Sensara heeft in december 2014 de tweede prijs gewonnen in de Game Changer Award van het Financieel dagblad: 'The jury prized Sensara for creating a product that could change the way we take care of our elderly with a well designed, afforable solution'. In april 2017 heeft een grote investeringsronde van 3.8 miljoen in het bedrijf Sensara plaatsgevonden onder leiding van KPN Telecom.

Het wordt per oktober 2018 toegepast bij/via de volgende zorgorganisaties:

• ZZG Zorggroep (regio Nijmegen)
• Vivent (regio Den Bosch)
• Zuidzorg (regio Eindhoven)
• Savant en Zorgboog in Helmond, via een project van de gemeente Helmond
• Thebe, Careyn en Surplus zijn betrokken bij een aanbod vanuit de gemeente Breda in samenwerking met zorgverzekeraar CZ-groep

Het Sensara systeem

Sensara is bestemd voor ondersteuning van vooral alleenwonende kwetsbare ouderen, in het bijzonder mensen met dementie. Er is per juni 2016 op de markt:

• Een basisvariant met de naam Sensara Home voor een lagere prijsstelling (zie de website voor actuele prijzen);
• Een meer uitgebreide variant Sensara Care aangevuld met een alarmknop met 2-weg communicatie en dwaaldetectie tracker op basis van GSM/GPS voor een iets hogere prijsstelling.

De basisvariant Sensara Home omvat alleen notificaties (meldingen aan de mantelzorg) op niet opgestaan uit bed, niet thuis gekomen en verdachte inactiviteit overdag. Let op: deze laatste is eigenlijk noodsituatie detectie via de leefstijlmonitoring en heeft in deze basisvariant een werking alleen overdag en ’s avonds en niet ’s nachts. De reactietermijn overdag en ’s avonds is gemiddeld 2 uur. Deze beperking geldt niet voor de versie Sensara Care.

In het vierde kwartaal van 2016 zal ook Sensara Home  uitgebreid worden met een alarmknop voor acute meldingen.

Als er behoefte is om ook in de nacht meer veiligheid te bieden kan er bij Sensara Care gekozen worden voor het toevoegen van een specifieke bed-sensor. Deze bed sensor is dan los aan te schaffen en aan te sluiten op het systeem. De bed sensor geeft extra input aan de leefstijlmonitoring, waardoor de software beter in staat is een noodsituatie in de nacht te signaleren.

De set Sensara Care is geschikt voor monitoring door mantelzorgers, maar kan ook gekoppeld worden aan een zorgorganisatie door middel van een 'Casemanager Interface'. De noodsituatie detectie/alarmering kan via een koppeling aangesloten worden op een Universele Meldbank (UMO-centrale), zoals die bij (thuis)zorgorganisaties of centrales voor personenalarmering in gebruik is.

Let op: voor dit systeem is een internet verbinding noodzakelijk.

Meer informatie staat op de (Nederlandstalige) website: Mysensara.com.

Sensara Home & Care: leefstijlmonitoring

Beide varianten zijn bestemd voor de mantelzorger en worden ook direct aan de mantelzorger verkocht. Bij dementie in bijvoorbeeld de fase dat er nog geen uitgebreide professionele zorg nodig is, maar de mantelzorger zich wel ongerust maakt over hoe het in het dagelijks leven met de persoon met dementie gaat.

Het omvat voornamelijk leefstijlmonitoring. De mantelzorger installeert zelf een vrij beperkt sensorennetwerk in de woning en een kastje dat op internet wordt aangesloten. Gedurende de eerste weken legt het achterliggende computerprogramma her normale dagelijks leefpatroon vast. Het systeem past zich dus aan het gedrag van de individuele persoon aan. De mantelzorger heeft de beschikking over een applicatie voor een smartphone (zowel Android als iOS, Apple) waarmee de mantelzorger belangrijke aspecten in het dagelijks patroon kan volgen en geattendeerd wordt op belangrijke afwijkingen in dit dagelijks leefpatroon. Er kunnen 8 ADL-aspecten gevolgd worden, trend observatie. Dit is beschikbaar in beide Sensara versies (Home en Care):

1. Loopsnelheid binnen de woning: een verminderende loopsnelheid is een bewezen indicatie voor toenemende kwetsbaarheid
2. Thuiskomen en vertrekken
3. Het eetpatroon (indicatie voor) op basis van activiteit in de keuken
4. Slaap (duur en interruptie)
5. Globale activiteit binnen de woning
6. Toiletbezoek
7. Dwalen
8. Huisbezoeken/sociaal isolement
   Bijvoorbeeld als er iemand op bezoek is (een tweede persoon is de woning binnengekomen), dan is deze te volgen via de app. Het systeem geeft een gele notificatie als er een dalende trend wordt geconstateerd in het aantal huisbezoeken of als de laatste 2 weken helemaal geen bezoek is geweest.

De varianten HomeCare en HomeCarePro omvatten real-time monitoring. Dat wil zeggen dat de mantelzorger (en/of andere gebruiker) hier een specifieke melding – in een rode kleur  en met geluidssignaal - van krijgt:

1. Niet terugkeren naar de woning ’s avonds
2. Ongebruikelijk lang in bed
3. Verdachte inactiviteit overdag

Verdachte inactiviteit overdag is bedoeld om valincidenten of andere noodsituaties te detecteren. Sensara is zelflerend dus past zich aan aan het gedrag van de bewoner. De inactiviteitstijd verschilt dus van 30 minuten tot 2 uur, afhankelijk van hoe actief de bewoner is. Dat wil zeggen dat het systeem, bij bijvoorbeeld een valpartij binnen 30 minuten een melding verzendt bij een actieve bewoner. Sensara Home heeft enkel overdag verdachte inactiviteitsdetectie. In de nacht vindt de inactiviteitdetectie wel plaats, maar is er geen gegarandeerde reactietermijn. Feitelijk wil dit zeggen dat met alleen Sensara Home & Care geen valpartij of andere noodsituatie gesignaleerd kan worden in de nacht. Als er behoefte is om ook in de nacht meer veiligheid te bieden kan er bij Sensara Care gekozen worden voor het toevoegen van een bed sensor. Deze bed sensor is los aan te schaffen en aan te sluiten op het systeem. Deze sensor wordt onder de matras gelegd en detecteert door de matras heen de hartslag en de ademhaling. Aan de hand hiervan wordt bepaald of iemand wel of niet in bed ligt. Het is dus geen sensor die op druk functioneert, zoals de meer 'klassieke' bedsensoren. Dit type geeft te veel valse meldingen, zoals herhaaldelijk in onderzoek vastgesteld. Zie hieronder het gedetailleerde overzicht van de reactiesnelheid van het Sensara-systeem zonder en met deze uitbreiding.

Sensara Care omvat wel instelbare dwaaldetectie: een melding bij het verlaten van de woning. Instelbaar is een tijdsperiode gedurende het etmaal, wanneer de dwaaldetectie actief is. Instelbaar is ook een bepaalde vertraging in de melding, tussen 2 minuten en 4 uur. Men heeft dus de keuze tussen een melding direct na het verlaten van de woning (binnen 2 minuten) of pas nadat men bijvoorbeeld overdag niet binnen 4 uur weer terug is in de woning.

Daarnaast biedt Sensara Care een alarmknop en tracker op basis van GSM/GPS als standaard onderdeel van Sensara Care.

Voor het voorkomen van valse meldingen is de bezoekfilter van belang (zie hieronder): als bezoek de woning verlaat is er in principe geen melding. Er volgt pas een melding als er 1 persoon in de woning is en deze verlaat de woning.

Zelflerende software en filters

Sensara leert gemiddeld 2 weken voordat de leefstijlmonitoring geactiveerd wordt. Gedurende deze periode wordt het voor deze persoon gebruikelijke leefpatroon vastgelegd. Als de bewoner in deze periode langdurig niet thuis is wordt de leerperiode automatisch verlengd.

Het systeem blijft zich ook later continue aanpassen aan het gedrag van de bewoner.

Er zijn tevens filters voor bezoek, vakantie en huisdieren. De leefstijlmonitoring wordt bijvoorbeeld onderbroken bij bezoek en weer geactiveerd als het bezoek de woning verlaat. Dit ook als de persoon met vakantie gaat.

Het systeem is ongevoelig voor huisdieren van minder dan 30 kilo: die worden niet ‘gezien’ door de sensoren.  Het kan echter voorkomen dat bijvoorbeeld een kat vlak voor een sensor langs gaat. Deze wordt wel ‘gezien’, maar dan vervolgens door de software eruit gefilterd.

Praktijkervaring

Het systeem is in eerste aanleg door het bedrijf zelf getest in Nederland, China, Duitsland, Italië, België, Polen en het Verenigd Koninkrijk en is in april 2015 op de markt gekomen in West-Europa en Nederland. Het bedrijf Dutch Domotics en dochterbedrijf Sensara zijn Nederlands. Vilans heeft projecten geïnitieerd in de regio Baarn-Soest via de zorgorganisatie Lyvore (voorheen Zorgpalet Baarn-Soest) en in Wijchen via ZZG-Zorggroep. Dit betreft de uitgebreidere versie Sensare Care. In Wijchen vanaf mei 2016 uitgebreid met de specifieke bed-sensor.

Extra voorziening voor een betere bewaking op noodsituaties

De extra voorziening is bedoeld als een uitbreidingsset (een specifieke bed-sensor en extra functies) op Sensara Care en wordt ook aan de mantelzorger verkocht. Het omvat met deze uitbreiding zowel de leefstijlmonitoring & dwaaldetectie, nu aangevuld met sneller reagerende bewaking op noodsituaties. Dit is toe te passen bij meer voortgeschreden dementie, waarbij door bijvoorbeeld evenwichtsstoornissen of paratonie (spierverstijving) sprake is van een verhoogd valrisico in combinatie met het niet meer kunnen gebruiken van actieve personenalarmering (hals/polszender met alarmknop) door de cognitieve beperkingen. De reactietermijnen die men garandeert met deze extra voorziening:

• Inactiviteitsdetectie gedurende de dag: circa 2 uur (afhankelijk van de leefstijl van de bewoner, actief of minder actief)
• Inactiviteitsdetectie gedurende de nacht: 2 uur

De extra voorziening omvat ook een app voor de smartphones van bijvoorbeeld een mobiel zorgteam, waarop de meldingen binnen komen van de bewaking. Deze app is de enige link tussen het Sensara-systeem en het UAS-systeem van Dutch Domotics & ASCOM voor de intramurale setting: zowel voor de intramurale setting als voor de thuissituatie kan grotendeels dezelfde app worden gebruikt. Het betreffende UAS-systeem voor de intramurale setting zal overigens als naam 'Sensara PRO' gaan dragen (juni 2016).

CaseManager Interface

De CaseManager Interface maakt onderdeel uit Sensara Care en is bestemd voor gebruik binnen een zorgorganisatie, als professionele zorgverlening en/of casemanagement dementie er bij betrokken raakt. Hierbij geeft Sensara automatisch aan welke cliënten mogelijk extra aandacht/begeleiding nodig hebben, en welke stabiel zijn.

Het omvat een webapplicatie waarmee bijvoorbeeld een casemanager dementie een overzicht krijgt in één scherm van alle cliënten waarbij de leefstijlmonitoring is aangebracht. De casemanager dementie kan bijvoorbeeld één keer per week of één keer per 6 weken vlak voor het reguliere huisbezoek dit overzicht raadplegen om inzicht te krijgen in de actuele situatie van zijn/haar cliënten. Via de webapplicatie wordt de zorgmedewerker of casemanager opmerkzaam gemaakt op belangrijke afwijkingen van het normale dagelijks leefpatroon via markeringen in het cliëntoverzicht.

Dit onderdeel wordt in de praktijk getest in de projecten bij ZZG Zorggroep en Lyvore (voorheen Zorgpalet Baarn-Soest) en geëvalueerd door Vilans.

Overzicht van het systeem

In het voor geabonneerde organisaties toegankelijke deel van deze website is het onderstaande overzicht verder gespecificeerd met de reactietermijnen van de noodsituatiedetectie en de dwaaldetectie.

Verkoop aan mantelzorger (business-to-consumer)

De versie HomeCare kan rechtstreeks aan alleenwonende ouderen of hun mantelzorgers geleverd worden via de website sensara.eu. Dit model wordt business-to-consumer genoemd. Tot nu toe werden systemen via zorgorganisaties geleverd aan hun cliënten. Hier is de variant HomeCarePro voor ontwikkeld.

De concurrent Livind heeft sinds september 2015 een variant ingevoerd voor verkoop direct aan de mantelzorg, maar heeft nog als hoofdlijn (businessmodel) verkoop aan zorgorganisaties. De nieuwere aanbieders Focus Cura en Philips lijken vooralsnog alleen op de verkoop aan zorgorganisaties in te zetten.

Het Sensara-systeem wordt vanaf 1 mei 2016 door ZZG Zorggroep onder andere ingezet binnen het arrangement Volledig Pakket Thuis van de Wet Langdurende Zorg. De financiering van de technologie geschiedt dan vanuit het dagtarief VPT. In deze situatie wordt het systeem business-to-business verkocht aan een zorgorganisatie.

De redenen voor de lijn business-to-consumer zijn dat in het beleid meer de nadruk is komen te liggen op de inzet van de mantelzorg en dat de langdurende zorg zich terugtrekt.

Van belang voor de business-to-consumer lijn is dat KPN Telecom heeft geïnvesteerd in Sensara per april 2017. Via KPN-telecom wordt het systeem onder de noemer KPN Vitaal Thuis direct aan consumenten aangeboden.

Bewezen technologie

De leefstijlmonitoring van Sensara heeft inmiddels de status van bewezen technologie bereikt. Binnen het Europese project ROSETTA, waar Sensara uit is voortgekomen, is ook leefstijlmonitoring ontwikkeld, maar de leefstijlmonitoring van Sensara is totaal nieuw. Dit leverde ook een nieuwe functie op: het kunnen monitoren van de ontwikkeling van de loopsnelheid. De projecten ROSETTA implementatie via Lyvore (voorheen Zorgpalet Baarn-Soest) en Toepassing Sensara-systeem voor het Volledig Pakket Thuis via ZZG Zorggroep (regio Nijmegen) zijn geëvalueerd door Vilans. Op basis hiervan kan deze status voor het onderdeel leefstijlmonitoring gegeven worden.

Opmerking: Dutch Domotics/Sensara levert ook onder de noemer Sensara ProCare geavanceerde bewaking voor de intramurale setting die ook bewezen technologie is. Maar het Sensara-systeem heeft andere algoritmen (software regels) en ook het systeem concept is anders. Via ASCOM (voornamelijk) wordt deze intramurale variant inmiddels op meer dan 45 locaties in de intramurale ouderenzorg (PG-zorg) toegepast. De intramurale variant van de technologie wordt sinds begin 2017 ook via KPN Telecom aangeboden.

In het besloten deel van deze website is een apart webdossier opgenomen over domotica voor intramurale dementiezorg. Hier is meer informatie opgenomen over het Sensara Procare systeem. Deze wordt hier ook vergeleken met concurrerende systemen van de derde generatie toezichthoudende domotica, waaronder systemen die gebaseerd zijn op camera’s met beeldinterpretatie (zoals de Slimme Optische Sensor, SOS).

ASCOM-thuiskoffer

ASCOM heeft als marktleider voor domotica & communicatie in de intramurale ouderenzorg voor de extramurale setting het concept ASCOM Thuiskoffer ontwikkeld. Dit is een concept waarbij een zorgorganisatie deze koffer onder haar eigen naam als dienst aan kan bieden via een eigen webshop. Het Sensara-systeem maakt onderdeel uit van deze thuiskoffer.

Meer informatie

• Lees meer op de website van Ascom
• Lees meer op de website Thuiskoffer.nl

Technische specificaties van Sensara

• Er is een internetverbinding noodzakelijk.
• Zelflerende software: de eerste weken wordt het normale dagelijks leefpatroon door de software vastgelegd. Erna wordt de gebruiker geattendeerd op aanmerkelijke afwijkingen in het dagelijks leefpatroon.
• Sensorennetwerk op basis van de internationale open standaard ZigBee.
• De analyserende software die de signalen van de sensoren verwerkt, functioneert in de cloud.
• Zoals aangegeven werkt leefstijlmonitoring niet optimaal bij een twee persoonshuishouden, omdat er geen verschil wordt gemaakt tussen de twee bewoners. De trends zijn dus van de bewoners samen.
• De leefstijlmonitoring wordt automatisch uitgeschakeld als er iemand de woning binnenkomt en weer aangezet bij het verlaten van de woning. Dit wordt de bezoekdetectie genoemd.
• Bij toevoeging van de beschreven extra voorziening voor bewaking: De bewaking op noodsituaties (zoals vallen) wordt automatisch uitgeschakeld als de bewoner de woning verlaat en naar bed gaat. En automatisch geactiveerd bij het binnenkomen van de woning en het uit bed gaan. Dit laatste ook als men in de nacht even naar het toilet gaat.

Meer informatie op de (Nederlandstalige) website: Mysensara.com.

Download ook de presentatie van Sensara (juni 2017)

Vergelijking Sensara-systeem met Livind-systeem

In het voor geabonneerde organisaties toegankelijke deel van deze website is een vergelijking opgenomen tussen het Livind-systeem voor leefstijlmonitoring en het Sensara-systeem voor leefstijlmonitoring en geavanceerde bewaking.