Financiering van leefstijlmonitoring

Financiering van leefstijlmonitoring

Leefstijlmonitoring is een vorm van zorg op afstand of thuiszorgtechnologie, zoals beeldschermzorg.  De effecten van de inzet van deze vorm van zorg op afstand is maatschappelijk gezien financieel positief.

Positieve effecten

De maatschappelijke business-cases onder systemen als Livind en Sensara zijn positief door aangetoonde effecten, opbrengsten:

• Verminderde subjectieve stress van de mantelzorg & verbetering van de kwaliteit van leven van de mantelzorg met als verwacht effect uitstel van de verpleeghuisopname bij mensen met dementie. Dit is een indirecte indicatie voor uitstel van de verpleeghuisopname.
• Voor de aanvullende geavanceerde bewaking zoals Sensara en het Israëlische systeem van Essence (via FocusCura) die heeft, is er een directe indicatie voor uitstel van de verpleeghuisopname bij mensen met dementie in het meer gevorderde stadium.
• Vroege waarschuwing bij crisissituaties waardoor de kosten gedurende crises minder zijn  of een crisis voorkomen kan worden. Dit laatste is met name van toepassing bij het vroegtijdig kunnen signaleren van een urineweg infectie, waardoor een (mogelijk) delier voorkomen kan worden.
• Efficiënter overleg tussen bijvoorbeeld een casemanager dementie en een mantelzorger.
• Nachtzorg aan huis vervangen door leefstijlmonitoring als die nachtzorg wordt ingezet voor alleen het checken van de situatie.

Dit zijn elementen van een zogenoemde business-case, waarbij de genoemde elementen de opbrengsten zijn. In juli 2016 is een business-case leefstijlmonitoring beschikbaar gekomen vanuit het project Leefstijlmonitoring in de zorg, Friesland. Dit is opgesteld door Vilans en gebaseerd op het onderzoek wat hier heeft plaatsgevonden.

Download de publicatie Maatschappelijke Business Case Leefstijlmonitoring in Friesland (pdf). Door: Johan van der Leeuw, Vilans, september 2016.

Van belang is dat de maatschappelijke business-case van leefstijlmonitoring (& bewaking) positief is, maar de business-case voor de zorgorganisatie niet. De hiervoor genoemde opbrengsten landen vooral bij de zorgverzekeraar (Zorgverzekeringswet) of zorgkantoor (Wet langdurende zorg).Daarom is financiering via de zorgverzekeraar en/of het zorgkantoor van belang.

Financieringsmogelijkheden

Geredeneerd vanuit thuiswonende mensen met dementie zijn er vier mogelijke financieringsvormen en combinaties van deze vormen, gedurende het proces van dementie:

1. Men heeft nog geen indicatie voor thuiszorg: Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) via de gemeentelijke overheid.
2. Cliënten die thuiszorg ontvangen op basis van de Zorgverzekeringswet (ZVW), aanspraak wijkverpleging.
3. Cliënten die zorg aan huis ontvangen op basis van het Volledig Pakket Thuis (VPT) onder de Wet Langdurige Zorg (WLZ). Hiervoor is een indicatie voor intramurale opname vereist afgegeven door het Centraal Indicatieorgaan Zorg (CIZ). De WLZ wordt uitgevoerd door het zorgkantoor.
4. Cliënten kunnen via een aanvullende zorgverzekering leefstijlmonitoring vergoed krijgen
5. Eigen bijdrage

Met name onder de Zorgverzekeringswet is er een ontwikkeling bij zorgverzekeraar CZ-groep.

Financiering leefstijlmonitoring door de gemeente

In de WMO is ondersteuning van de mantelzorg een prestatieveld. De onderzoeken naar leefstijlmonitoring in de ouderenzorg (zie de whitepaper Leefstijlmonitoring, november 2017) hebben herhaaldelijk aangetoond dat de mantelzorg wordt ontlast. Op basis van deze argumentatie zijn er per eind 2017 meer dan vijf gemeenten die leefstijlmonitoring financieel ondersteunen. Meestal in de vorm van het financieren van een aantal maanden abonnementskosten ter aanmoediging, gecombineerd met communicatie.

Financiering door de zorgverzekeraar onder de ZorgVerzekeringsWet

Voor cliënten die thuiszorg ontvangen op basis van de Zorgverzekeringswet (ZVW), aanspraak wijkverpleging: In juli 2016 is na overleg tussen ActiZ en met name zorgverzekeraar CZ-groep de ‘Handreiking contractering thuiszorgtechnologie’ voor zorgorganisaties gepubliceerd.

Deze hield in dat een zorgorganisatie een plan kon indienen bij de zorgverzekeraar, waarin over meerdere jaren door de zorgorganisatie werd geïnvesteerd in thuiszorgtechnologie. Dat plan was onderdeel van het reguliere inkoopproces wijkverpleging dat elk jaar vanaf juli liep in het kader van de Zorgverzekeringswet. Bij het plan diende een businesscase ingediend te worden, waarin de doelmatigheid en specifiek de besparing op zorguren werd aangetoond. Op basis hiervan waren zorgverzekeraars bereid om een verbintenis voor meerdere jaren aan te gaan met de zorgorganisatie. Eind 2017 zijn deze vereisten enigszins aangepast, bij althans zorgverzekeraar CZ-groep. Aan de andere kant ook de enige zorgverzekeraar tot nu toe die ook daadwerkelijk leefstijlmonitoring wil financieren. Deze zorgverzekeraar hanteert een modelovereenkomst tussen zorgverzekeraar CZ en een zorgorganisatie.

Voor meer informatie: zie het voor geabonneerde organisaties toegankelijke deel van deze website of stuur een mail naar j.vanderleeuw@vilans.nl

Door het zorgkantoor onder de Wet Langdurige Zorg, Volledig Pakket Thuis

Bij dementie is opname in een intramurale instelling op een gegeven moment onvermijdelijk. Wanneer de zorg voor een mantelzorger te zwaar wordt, wordt vaak een indicatie voor opname aangevraagd. De WLZ biedt mogelijkheden om langer verantwoord thuis te kunnen blijven wonen door Volledig Pakket Thuis (VPT) of een iets andere variant: het Modulair Pakket Thuis (MPT). Voorwaarde is onder andere het voldoende kunnen borgen van de cliëntveiligheid. Toepassing van leefstijlmonitoring met aanvullende geavanceerde bewaking is daar een mogelijke invulling van. Bij ZZG zorggroep is een kleinschalige pilot met leefstijlmonitoring uitgevoerd bij mensen met een VPT woonachtig in de wijk (zie Whitepaper Leefstijlmonitoring, november 2017 hoofdstuk 4). Op basis van de resultaten heeft ZZG zorggroep besloten het aanbod op te schalen. Het gaat hier dus niet om toepassing in een complex met zorgwoningen in de directe nabijheid van 24-uurszorg. Tot nu toe is VPT daar het meest op toegepast. Een mogelijke financiële opzet is dat de technologie deel gaat uitmaken van het arrangement VPT van een zorgorganisatie. De inzet van leefstijlmonitoring wordt dan in zijn geheel gefinancierd uit het VPT-tarief dat de zorgorganisatie van het zorgkantoor ontvangt. Een dergelijke opzet is juridisch toegestaan.

Uit de aanvullende zorgverzekering

Er is tot nu toe 1 zorgverzekeraar die leefstijlmonitoring – specifiek het systeem Sensara – deels vergoedt als de polishouder een aanvullende zorgverzekering heeft afgesloten. Dit betreft de kleinere zorgverzekeraar Zorg en Zekerheid (Leiden en omgeving). Afhankelijk van het type aanvullende zorgverzekering is de maandelijkse tegemoetkoming in de maandelijkse abonnementskosten 3,50 per maand, 4,- per maand of 5,- per maand.

Eigen bijdrage

Naast financiering vanuit WMO, ZVW of WLZ is er zeker ook sprake van de mogelijkheid van een eigen bijdrage. In met name het onderzoek in Friesland is een bereidheid tot het betalen van een eigen bijdrage geconstateerd bij de mantelzorgers. Het gaat hierbij om maximaal 15 euro per maand. De bereidheid heeft te maken met het ontlastend effect van leefstijlmonitoring. Een belangrijke reden voor een eigen bijdrage is bewustwording dat zorg en ook zorgtechnologie niet gratis zijn. Ditzelfde argument wordt gehanteerd bij het eigen risico van de zorgverzekering. De meeste systemen voor leefstijlmonitoring hebben hogere abonnementskosten dan het genoemde bedrag. Aanvullende financiering is dan ook noodzakelijk.